ΕΤΜΕΑΡ και Net Metering

Εν αναμονή της απόφασης της ΡΑΕ προκείμενου να ακολουθήσει η υπουργική απόφαση,έχει ανοίξει στην αγορά το τελευταίο διάστημα ένας διάλογος σχετικά με το αν οι αυτοπαραγωγοί  θα πληρώνουν ΕΤΜΕΑΡ επί της απορροφηθείσας ενέργειας ή  επί της λογιστικά συμψηφισμένης ανά 3ετία.

Στα πλαίσια αυτού του διαλόγου ο ΣΠΕΦ απέστειλε στην ΡΑΕ την εξής συμπληρωματική (της αρχικής) επιστολή:

Αξιότιμε κε Πρόεδρε 

Επί πλέον της κεντρικής εισήγησης μας (επισυνάπτεται ως σχετικό) περί της ορθότητας επιβολής ΕΤΜΕΑΡ στους χρήστες του προγράμματος Net Metering ή Virtual Net Metering επί της απορροφούμενης από το δίκτυο ενέργειας -στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης ΡΑΕ επί σχεδίου ΥΑ από 24/10/16, αισθανόμαστε την ανάγκη να επανέλθουμε στο θέμα αποσαφηνίζοντας επί μέρους νομικές πτυχές του ζητήματος, όπως αυτές απορρέουν και από τις αποφάσεις 3366 και 3367/2015 του ΣτΕ και σε συνέχεια σημαντικών παρανοήσεων που κατά την άποψη μας υφέρπουν μεταξύ φορέων της αγοράς.

 Η απόφαση 3367/2015 του ΣτΕ αναφέρει πως οι αυτοπαραγωγοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ δεν περιλαμβάνονται μεταξύ των υποκειμένων στο ΕΤΜΕΑΡ για την αυτοπαραγωγή της ενέργειας τους αυτής, είτε αυτή η ενέργεια διοχετεύεται στο δίκτυο είτε αυτοκαταναλώνεται (ιδιοκαταναλώνεται). Πουθενά δεν αναφέρει ούτε υπονοεί πως οι αυτοπαραγωγοί δεν υπόκεινται σε ΕΤΜΕΑΡ για την ηλεκτρική ενέργεια που απορροφούν και καταναλώνουν από το δίκτυο.

Δεν μπορεί να εξισώνεται λοιπόν νομικά πως το διοχετευόμενο στο δίκτυο ρεύμα των αυτοπαραγωγών τάχα ταυτίζεται εννοιολογικά με το απορροφούμενο. Δεν υπάρχει καμία απολύτως σχέση, πέραν του εξωτερικού εννοιολογικά γεγονότος πως η Πολιτεία για να επιδοτήσει το net metering έχει θεσπίσει πρόγραμμα ετήσιου συμψηφισμού εισερχόμενης-εξερχόμενης ενέργειας. Άλλο όμως η επιδότηση της Πολιτείας που αποτελεί εξωτερικό γεγονός και άλλο ο νομικός 2 εννοιολογικός διαχωρισμός που καταφανώς υφίσταται και διαπερνά την σκέψη και το γράμμα της εν λόγω απόφασης του ΣτΕ.

Αναλυτικότερα, η απόφαση 3367/2015 του ΣτΕ αφορά την προσφυγή της Motor Oil ως αυτοπαραγωγού, η οποία μέχρι τότε πλήρωνε ΕΤΜΕΑΡ επί της κατανάλωσης της συνολικά ακόμη και αν αυτή καλυπτόταν απευθείας από την ταυτοχρονισμένη παραγωγή της, δηλαδή ακόμη και αν επρόκειτο για πραγματική ιδιοκατανάλωση (αυτοκατανάλωση). Αυτό λοιπόν που επετεύχθη με την απόφαση 3367 του ΣτΕ και όπως τροποποιήθηκαν εν συνεχεία οι χρεώσεις, είναι οι αυτοπαραγωγοί να μην πληρώνουν ΕΤΜΕΑΡ για την παραγωγή τους που ταυτοχρονισμένα ιδιοκαταναλώνεται. Μπορούν συνεπώς για την παραγωγή τους που δεν ιδιοκαταναλώνεται λόγω ετεροχρονισμού της κατανάλωσης τους, να την αποθηκεύσουν με τρόπο που αυτοί κρίνουν πρόσφορο στις εγκαταστάσεις τους ώστε να την χρησιμοποιήσουν σε ώρες που την έχουν ανάγκη και με σκοπό να μην ζητήσουν ενέργεια από το δίκτυο, ενέργεια η οποία έχει συγκεκριμένα όπως έχουμε πολλάκις γράψει κόστη (ανταγωνιστικό σκέλος και ΕΤΜΕΑΡ). Με το παλαιό λοιπόν καθεστώς πριν την απόφαση 3367 του ΣτΕ πλήρωναν ΕΤΜΕΑΡ και για την ενέργεια αυτή, δηλαδή την αποθηκευμένη στις εγκαταστάσεις τους και παραχθείσα από αυτούς ενέργεια, επειδή όπως ελέχθη το ΕΤΜΕΑΡ εφαρμοζόταν «τυφλά» επί της συνολικής κατανάλωσης τους και ασχέτως από που προήλθε το ρεύμα αυτό, είτε δηλαδή το παρήγαγαν είτε το απορρόφησαν από το δίκτυο. Αυτό λοιπόν δικαίως άλλαξε.

Την ίδια στιγμή το ΣτΕ με μια δεύτερη απόφαση του, την 3366/2015, επίσης απεφάνθη πως η υποχρέωση καταβολής του ΕΤΜΕΑΡ συνδέεται με το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, το οποίο τέλος συνιστά ως εκ τούτου, τίμημα της αγοράς της ενέργειας αυτής, την οποία χρησιμοποιεί ο τελικός καταναλωτής και πως είναι εσφαλμένη η αντίληψη ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί φόρο ή ανταποδοτικό τέλος. Αντίθετα το ΕΤΜΕΑΡ συνδέεται με το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και συνιστά τίμημα της αγοράς της εν λόγω ενέργειας. Το ΕΤΜΕΑΡ, καταλήγει το ΣτΕ, δεν επιβάλλεται προς αντιστάθμιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκαλούν τα πρόσωπα στα οποία επιβάλλεται, αλλά προκειμένου να καλυφθεί το αυξημένο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, σύμφωνα και με υποχρεώσεις που προκύπτουν από διεθνείς συμβάσεις.

 Επειδή λοιπόν λ.χ. για κάθε 100 kWh ενέργειας που απορροφά κάποιος από το δίκτυο, οι 20 kWh είναι ΑΠΕ του Ειδικού Λογαριασμού, είναι προφανές πως γι αυτές οφείλεται και ΕΤΜΕΑΡ πέραν του ανταγωνιστικού σκέλους του τιμολογίου. Αν το ΕΤΜΕΑΡ αυτό δεν πληρωθεί από αυτόν που απορρόφησε και κατανάλωσε το ρεύμα αυτό, τότε με τη μορφή της σταυροειδούς επιδότησης αναγκαστικά θα πρέπει να το πληρώσουν οι υπόλοιποι. Δηλαδή οι υπόλοιποι καταναλωτές –ολοένα και λιγότεροι αν το virtual net metering εξαπλωθεί ως αναμένεται- μέσω αυξήσεων ολοένα και μεγαλύτερων (γεωμετρική πρόοδος) στο ΕΤΜΕΑΡ θα πληρώνουν το ρεύμα κάποιων άλλων κ.ο.κ., αφού όπως ελέχθη το ΕΤΜΕΑΡ είναι κόστος ρεύματος. Εκτιμούμε πως ένα τέτοιο αποτέλεσμα είναι παντελώς ασυμβίβαστο με την κοινή λογική αλλά και την μακροπρόθεσμη οικονομική ευστάθεια του συστήματος, ειδικότερα μάλιστα όσο η κλίμακα εφαρμογής του προγράμματος virtual net metering θα επεκτείνεται. Είναι αδιανόητο για μια αύξηση <1% στο Project IRR 25ετίας των χρηστών net metering ή virtual net metering να κινδυνεύσει με κατάρρευση το σύνολο των επενδύσεων ΑΠΕ της χώρας και μάλιστα εξαιτίας μιας κατάφορα νέας στρέβλωσης. Με δεδομένο ότι το virtual net metering δύναται να εφαρμοστεί από κάθε καταναλωτή της χώρας, ο αντίκτυπος της νέας στρέβλωσης θα είναι ολέθριος για την οικονομική ευστάθεια και περαιτέρω ρύθμιση του συστήματος. 

Με γνώμονα λοιπόν την αληθινή εικόνα του πράγματος μακριά από ψευδο-απλουστεύσεις, νέες στρεβλώσεις και συστημικές παρανοήσεις, την κοινή λογική, την μακροπρόθεσμη ευστάθεια του συστήματος, το περιεχόμενο επακριβώς των δύο αποφάσεων του ΣτΕ για το ΕΤΜΕΑΡ, την νομική βιωσιμότητα του ίδιου του προγράμματος και προς αποφυγή αναδρομικών ανατροπών στους χρήστες του στο μέλλον και επειδή οι σταυροειδούς μορφής επιδοτήσεις στις χρεώσεις των καταναλωτών είναι Ευρωπαϊκή επιταγή να εκλείψουν, οι χρεώσεις ΕΤΜΕΑΡ στο πρόγραμμα net metering ή virtual net metering οφείλουν να συνεχίσουν να εφαρμόζονται επί της απορροφούμενης ηλεκτρικής ενέργειας. 

Το γεγονός πως η Πολιτεία αποφάσισε να επιδοτήσει το net metering υποχρεώνοντας το διαχειριστή του δικτύου να παρέχει με το δίκτυο του υπηρεσίες εικονικής αποθήκευσης για έτος ή 3ετία, δεν σημαίνει πως το ρεύμα που πραγματικά απορροφήθηκε και καταναλώθηκε από τους χρήστες του μέσω του δικτύου, δεν πρέπει ως κόστος πλήρως να ανακτάται στους ανεξάρτητους παραγωγούς που το παρείχαν, ούτε και πως το απορροφούμενο αυτό ρεύμα τάχα ταυτίζεται εννοιολογικά με το 3 αυτοπαραγόμενο που εγχέεται στο δίκτυο από τον εκάστοτε χρήστη net metering ή virtual net metering. Παραμένουμε στη διάθεση σας. 

Για τον ΣΠΕΦ με εκτίμηση, 

Στέλιος Λουμάκης – Πρόεδρος 
Γιώργος Σαμαράς – Γεν. Γραμματέας